พระผู้เปี่ยมล้นด้วยพระเมตตา
ภาพแห่งความประทับใจของคนไทยทั้งชาติ ได้ปรากฏแก่สายตาพสกนิกรเรื่อยมา นับแต่พระองค์ ทรงครองราชย์ แต่มีภาพแห่งความประทับใจของคนไทยทั้งชาติที่มิลืมเลือน และได้รับการยอมรับเป็นภาพประวัติศาสตร์ภาพหนึ่ง ได้แก่ เมื่อคราวที่พระองค์เสด็จเยี่ยมราษฎรภาคอีสานเป็นครั้งแรก เมื่อวันที่ ๑๓ พฤศจิกายน ๒๔๙๘ เป็นภาพในหลวงทรงรับดอกบัวจากคุณยายตุ้ม หญิงชราที่นำดอกไปขึ้นจบเหนือหัว ซึ่งเป็นประทับใจและชื่นชมในพระจริยาวัตรอันงดงาม ภาพนี้จึงเป็นภาพในดวงใจของใครหลาย ๆ คน
เรื่องราวของคุณยายตุ้ม จันทนิตย์ หญิงชราวัย ๑๐๒ ปี (เกิดเมื่อปีพุทธศักราช ๒๓๙๖) ชาวบ้านบ้านธาตุน้อย ตำบลพระกลางทุ่ง อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนมนั้น
กิดขึ้นเมื่อบ่ายวันที่ ๑๓ พฤศจิกายน ๒๔๙๘ เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมพสกนิกรภาคอิสานเป็นครั้งแรก บนเส้นทางเสด็จพระราชดำเนินทางสามแยกชยางกูร- เรณูนคร ตำบลพระกลางทุ่ง อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม
คุณยายไปรอรับเสด็จพร้อมดอกบัวสายสีชมพู จำนวนสามดอก ตั้งแต่เช้าจนบ่ายแสงแดดได้แผดเผาจนดอกบัวสายในมือเหี่ยวโรย แต่หัวใจความจงรักภักดีของหญิงชรา ยังคงเบิกบาน
เมื่อในหลวงเสด็จมาถึง ตรงมาที่คุณยายตุ้ม คุณยายตุ้มได้ยกดอกบัวสายโรยราสามดอกนั้น ขึ้นจนเหนือศีรษะ แสดงความจงรักภักดีอย่างสุดซึ้ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงโน้มพระองค์ลงมาจนพระพักตร์ เกือบชิดกับศีรษะของคุณยาย ทรงแย้มพระสรวลอย่างอ่อนโยน พระหัตถ์แตะมือกร้านคล้ำของเกษตรกรชาวภาคอีสานอย่างนุ่มนวล ไม่มีใครรู้ว่าทรงกระซิบคำใดกับคุณยาย แต่แน่นอนว่า คุณยายไม่มีวันลืมเช่นเดียวกับที่ในหลวง ไม่ทรงลืมราษฎรคนสำคัญที่ทรงพบริม ถนนในวันนั้น
หลังจากที่พระองค์เสด็จพระราชดำเนินกลับกรุงเทพฯ แล้วทางสำนักพระราชวัง ได้ส่งภาพรับเสด็จของคุณยายตุ้ม พร้อมพระบรมรูปหล่อด้วยปูนพาสเตอร์ ผ่านมาทางอำเภอธาตุพนม ให้คุณยายตุ้มไว้เป็นที่ระลึกพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้นี้ อาจมีส่วนชุบชูชีวิตให้คุณยายอายุยืนยาวขึ้นอีกด้วย ความสุขต่อมาอีก ๓ ปี เต็ม ๆ โดยคุณยายตุ้ม จันทนิตย์ ถึงแก่กรรมเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๑ หลังจากนั้นลูกหลานได้สร้างธาตุเจดีย์บรรจุอัฐิคุณยายตุ้ม จันทนิตย์ ไว้ที่ ตำบลพระกลางทุ่ง อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม โดยยกผืนดินดังกล่าวให้เป็นที่สาธารณประโยชน์ สมบัติของแผ่นดิน
ภาพที่คุณยายตุ้ม จันทนิตย์ ทูลเกล้าฯ ถวายดอกบัวสามดอก ถ่ายโดยหัวหน้าช่างภาพส่วนพระองค์ อาณัติ บุนนาค ได้บันทึกภาพวินาทีสำคัญที่ถูกเรียกว่า ภาพดอกไม้แห่งหัวใจ ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นภาพประวัติศาสตร์ภาพหนึ่งของประเทศไทย และเป็นภาพที่ใช้แทนคำพูดได้มากกว่าหนึ่งล้านคำ และเป็นที่ชาวไทยคุ้นตา ประทับใจในหัวใจเป็นที่สุด
- คัดลอกมาจาก บทความเรื่อง “คุณยายตุ้ม จันทนิตย์” โดย สำนักงานจังหวัดนครพนม ศาลากลางจังหวัดนครพนม. เข้าถึงจาก http://www.nakhonphanom.go.th/